Page 13 - قراردادهای همسان پیمانکاری سازمان برنامه
P. 13
مقدمه
تعریف مال:
-1ارزش اقتصادی داشته باشد[ .ممکن است مالی در دید عرف ارزش
اقتصادی نداشته باشد اما برای طرفین دارای ارزش اقتصادی باشد مانند
عکسهای خانوادگی .لذا هر چند عرف در تعیین ارزش اقتصادی معیار
است اما برخی موارد را باید با شرایط خاص طرفین سنجید]
-2متعلق به ملت و عموم نباشد .مثل ًا دریاهای آزاد ،آفتاب و هوا و ...قابل
مالکیت و واگذاری نیستند چون عمومی است.
نکته :کوهها و رودهایی که در داخل مرزهای کشورها هستند مال آن ملت
محسوب میشوند.
در یک تعریف کلی از مال گفته شده است« :المال مال یمیل علیه» یعنی
هر چیزی که انسان به آن میل داشته باشد مال نامیده میشود که البته
تعریفی کلی و قابل بحث است.
ماده 328قانون مدنی اشعار میدارد« :بیع چیزی که خرید و فروش آن
قانوناً ممنوع است و یا چیزی که مالیت و یا منفعت عقلایی ندارد یا
چیزی که بایع ،قدرت بر تسلیم آن ندارد باطل است مگر این که
مشتری ،خود قادر بر تسلم باشد ».هر چند این ماده در خصوص بیع
صادر گردیده است اما چون در گذشته قواعد عمومی قراردادها به صورت
امروزی تعیین نشده بود ،احکام مربوط با قواعد عمومی قراردادها در
ذیل عقد بیع که کاملترین عقود است ذکر گردیده است لذا در موارد
مرتبط هم کاربرد دارد.
نکته :تسلیم یعنی دادن جنس یا موضوع معامله و تسلّم یعنی گرفتن آن.
طبق ماده مذکور ،بیع چیزی که مالیت ندارد باطل است .مانند فروش یک
تار مو یا یک دانه برنج بدلیل آنکه ارزش اقتصادی و مالیت ندارد.
منفعت عقلایی داشتن:
چیزی که مورد معامله قرار میگیرد باید منفعت عقلایی داشته باشد .مثل ًا
نمیتوان گفت به شرط آنکه کسی خود را مورد ضرب و شتم قرار دهد
مبلغی به وی پرداخت میکنیم.
منفعت عقلایی یکی از موارد مهم در پیمان است .به عبارتی پروژه بایستی
دارای توجیه اقتصادی باشد که در مقررات مربوط به طرحهای عمرانی
هم بیان شده است .طبق تعریفی که ماده 17نظام فنی و اجرایی
طرحهای عمرانی کشور از «تهیه طرح» بدست میدهد بهطور کامل
منفعت عقلایی موضوع پیمان را نیز مدلل میدارد .به موجب ماده 17
مصوبه فوقالذکر «تهیه طرح ،عبارت است از انجام تحقیق ،بررسی،
13
