فهرست
دستورالعمل نحوه تکمیل و تنظیم موافقت‌نامه، شرایط عمومی و شرایط خصوصی پیمان‌ها و مقررات مربوط به آن‌ها
شماره: 842/54-1088/102 مورخ: 3/3/1378
به منظور راهنمایی دستگاه‌های اجرایی و مهندسان مشاور در تکمیل و تنظیم فرم‌های موافقت‌نامه، شرایط عمومی و شرایط خصوصی پیمان‌ها و نحوه کاربرد آن‌ها، این دستورالعمل تهیه شده است تا با رعایت آن، مشکلات قراردادی حین اجرای کار پیش نیاید.
-
موافقت‌نامه
1-1. به استثنای قسمت‌هایی از موافقت‌نامه که باید در موقع امضای پیمان، اطلاعات آن تکمیل شود، اطلاعات سایر قسمت‌ها هنگام تهیه اسناد مناقصه به‌طور کامل و روشن، در محل‌های پیش‌بینی شده درج می‌گردد. تغییر دادن، کاستن عبارت‌ها یا کلمه‌هایی از موافقت‌نامه یا افزودن به آن مجاز نیست و تنها محل‌های خالی باید تکمیل شود
1-2. در مقدمه موافقت‌نامه باید عنوان رسمی یا قانونی دو طرف پیمان درج شود.
1-3. در ماده یک موافقت‌نامه، موضوع، محل اجرا و مشخصه‌های اصلی پیمان به نحوی درج شود که محدوده عملیات معین باشد.
1-4. در ماده 3 موافقت‌نامه، علاوه بر درج مبلغ پیمان که همان مبلغ پیشنهادی پیمانکار است، ضریب پیمان نیز با توجه به تعریف آن در ماده «14- د» شرایط عمومی، در محل مربوط آن درج می‌شود.
1-5. در ماده 6 موافقت‌نامه، نام و نشانی مهندس مشاوری که برای نظارت بر اجرای کار انتخاب شده است، درج می‌شود. اگر در مواردی کارفرما مستقیماً نظارت انجام می‌دهد، نام و نشانی کارفرما در همین محل منعکس می‌گردد؛ در این حالت واحدی از سازمان کارفرما که مسؤولیت نظارت به آن محول شده است، جایگزین مهندس مشاور در اسناد و مدارک پیمان می‌شود.
1-6. نمایندگان مجاز دو طرف پیمان باید تمام صفحه‌های موافقت‌نامه را امضاء و مهر نمایند.
1-7. مهندس مشاوری که مسؤولیت نظارت بر اجرای کار را به عهده می‌گیرد، باید تمام صفحه‌های موافقت‌نامه را امضاء و مهر کند.
-
شرایط عمومی
2-1. شرایط عمومی باید بدون هیچ نوع تغییری در پیمان‌ها مورد استفاده قرار گیرد. تغییر دادن، کاستن یا افزودن مطالبی به آن مجاز نیست. تنها صفحه آخر شرایط عمومی، در محل تعیین شده به وسیله نمایندگان مجاز دو طرف، امضاء و مهر می‌شود.
تبصره- دستگاه‌های اجرایی می‌توانند به جای الحاق آخرین شرایط عمومی مصوب سازمان برنامه و بودجه به اسناد مناقصه و اسناد و مدارک پیمان‌ها، تنها شماره و تاریخ صدور بخش‌نامه مربوط به آن را، در محل پیش‌بینی شده در مقدمه شرایط خصوصی پیمان مربوط، بنویسند.
2-2. اگر به علت ایجاد وضعیت خاص در تشکیلات پیمانکار که خارج از اختیار او پدید آید، ادامه کار مقدور نشود، دستگاه اجرایی می‌تواند برای ادامه پیمان، بر اساس پیشنهاد پیمانکار و رعایت مراتب زیر، با جایگزینی پیمانکار دیگری به جای پیمانکار موافقت نماید.
2-2-1. پیمان عیناً و بدون هیچ نوع تغییر، به پیمانکار جدید منتقل شود.
2-2-2. پیمانکار جدید که پیمان به او منتقل می‌شود، باید طبق ضوابط دارای صلاحیت و ظرفیت ارجاع کار لازم برای ادامه کار باشد.
2-2-3. پیمانکار جدید باید تضمین‌های موضوع پیمان اعم از انجام تعهدات، پیش‌پرداخت، حسن انجام کار و مانند این‌ها را ارائه دهد و جایگزین تضمین‌های پیمانکار نماید.
2-2-4. پیمانکار جدید باید تکالیف و مسؤولیت‌های ناشی از پیمان و همچنین حسن انجام کار از ابتدای شروع کار و ادامه آن تا پایان کار را بپذیرد و تعهد نماید.
2-2-5. با انتقال پیمان، مطالبات دستگاه اجرایی از پیمانکار و مطالبات پیمانکار از دستگاه اجرایی کلاً به پیمانکار جدید منتقل می‌شود.
2-2-6. با انتقال پیمان به پیمانکار جدید، هیچ گونه تعهدی برای پیمانکار باقی نمی‌ماند و هر گونه مطالبات دوران پیش از انتقال نیز به پیمانکار جدید تعلق می‌گیرد.
2-2-7. انتقال پیمان باید با تنظیم موافقت‌نامه بین پیمانکار، پیمانکار جدید و دستگاه اجرایی انجام شود. این موافقت‌نامه پس از سپردن تمام تضمین‌های موضوع ردیف 2-2-3، معتبر است.
2-2-8. دستگاه اجرایی مسؤولیتی در مورد تحویل کارگاه و تعهدات بین پیمانکار و پیمانکار جدید ندارد.
2-3. در اجرای ماده 31، در صورتی که برای اداره امور طرح، کارفرما مدیر طرح انتخاب کند، در هیچ وضعیتی کارفرما نمی‌تواند اختیارات زیر را به مدیر طرح تفویض نماید؛ لیکن مدیر طرح باید در هر یک از موارد یاد شده بررسی لازم را به عمل آورد و نتیجه را برای تصمیم‌گیری کارفرما گزارش کند.
2-3-1. تمام تأییدهایی که بر اساس قانون محاسبات عمومی باید با امضای بالاترین مقام دستگاه اجرایی باشد.
2-3-2. قبول تضمین‌ها و دستور تمدید، ضبط و واریز آن‌ها.
2-3-3. تصویب تغییر مبلغ پیمان.
2-3-4. تصویب تغییر مدت پیمان.
2-3-5. تصویب قیمت‌های جدید.
2-3-6. تصویب تحویل موقت و تحویل قطعی.
2-3-7. تصمیم در مورد تعلیق، خاتمه یا فسخ پیمان.
2-3-8. تصویب صورت‌وضعیت قطعی و صورت حساب نهایی.
2-4. در اجرای مواد 37 و 40، در مواردی که صورت‌وضعیت به وسیله مهندس مشاور تهیه می‌شود، انجام کار یاد شده، خدمات اضافی تلقی می‌گردد و حق‌الزحمه آن با توافق مهندس مشاور تعیین و پرداخت می‌شود و به حساب بدهی پیمانکار منظور می‌گردد.
2-5. برای اجرای بند الف ماده 47 در دستگاه‌های اجرایی که تابع هیچ یک از وزارتخانه‌ها نیستند، مانند: سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان تربیت بدنی ایران و دیگر سازمان‌ها و نهادهایی که اجرای طرح‌های عمرانی را به عهده دارند، انتخاب هیأت سه نفره به منظور بررسی فسخ پیمان و موافقت با فسخ پیمان، در عهده بالاترین مقام سازمان و نهاد مربوط می‌باشد.
2-6. در شرایط عمومی هر جا که به مناقصه اشاره شده است، ترک مناقصه را نیز شامل می‌شود.
2-7. مهندس مشاوری که مسؤولیت نظارت بر اجرای کار را به عهده می‌گیرد، باید تمام صفحه‌های شرایط عمومی را امضاء و مهر کند.
-
شرایط خصوصی
3-1. با وجود این که در عرف پیمان‌ها، شرایط خصوصی حاوی ویژگی‌های هر پیمان است که نسبت به شرایط عمومی اولویت دارد ولی در طرح‌های عمرانی که مربوط به یک کارفرمای اصلی یعنی دولت است، شرایط خصوصی به نحوی تنظیم شده است که تنها در چارچوبی که شرایط عمومی برای آن تعیین کرده است قابل تکمیل باشد. بدین روی درج مطالبی خارج از محدوده تعیین شده در شرایط خصوصی مجاز نیست.
3-2. مواد مربوط به شرایط خصوصی به نحوی تنظیم شده است که پاسخگوی نیاز کارهای مختلف باشد. از این رو مواد شرایط خصوصی بر حسب نیاز هر کار با رعایت تمام مقررات ذی‌ربط، تکمیل می‌شود و موادی از آن که کاربردی در پیمان مورد نظر ندارد، با علامت × پر می‌شود. تمام صفحه‌های شرایط خصوصی باید به وسیله نمایندگان مجاز دو طرف پیمان امضاء و مهر می‌شود.
3-3. اگر برای اجرای کارهای تخصصی ویژه یا آموزش افراد، کارشناس ایرانی در دسترس نباشد، دستگاه اجرایی تعداد کارشناسان خارجی مورد نیاز و مشخصات هر یک از نظر تجربه و تخصص لازم و کارهای ارجاعی به آن‌ها را در ماده ه 17- الف) شرایط خصوصی می‌نویسد.
3-4. اصولاً باید چگونگی دسترسی به کارگاه و نحوه تأمین آب، برق، سوخت و مخابرات مورد نیاز اجرای کار در اسناد مناقصه تعیین شود تا پیمانکار بتواند بر اساس آن، قیمت پیشنهادی خود را ارائه دهد. تعهدات و تسهیلاتی که دستگاه اجرایی در نظر دارد در زمینه تجهیز کارگاه در اختیار پیمانکار قرار دهد، در ماده «20- الف» شرایط خصوصی، به صورت روشن مشخص می‌نماید.
3-5. اگر دستگاه اجرایی در نظر دارد اقلامی از مصالح، تجهیزات و ماشین‌آلات را به هزینه خود تأمین کند و در اختیار پیمانکار قرار دهد یا تسهیلاتی برای تهیه آن‌ها فراهم نماید، اقلام مورد نظر و در صورت لزوم، شرایط و واگذاری آن‌ها را در ماده «20- ب» به صورت روشن پیش‌بینی می‌کند.
3-6. به منظور بیمه کردن کارهای موضوع پیمان، دستگاه اجرایی باید در ماده «21- ج» شرایط خصوصی، حوادث احتمالی را که باعث بروز خسارت به کار می‌شود و تمام یا قسمت‌هایی از کار را که ممکن است در اثر حادثه دچار خسارت شود، مشخص نماید تا پیش از شروع کار، طبق ماده 21 شرایط عمومی، آن را بیمه کند.
3-7. تأمین زمین مورد نیاز برای اجرای موضوع پیمان و تجهیز کارگاه به عهده دستگاه اجرایی است. اگر در موارد خاصی، دستگاه اجرایی در نظر داشته باشد که تأمین تمام یا قسمتی از زمین تجهیز کارگاه را به پیمانکار محول کند، تأمین آن از سوی پیمانکار در ماده «28- الف» شرایط خصوصی پیش‌بینی می‌نماید.
3-8. با توجه به روشی که طبق دستورالعمل تعدیل آحاد بها، باید برای پیمان‌ها مور عمل باشد، عبارت زیر با درج شماره و تاریخ دستورالعمل مربوط، در زیر ماده «29- هـ» شرایط خصوصی درج می‌شود.
«نرخ این پیمان طبق بخش‌نامه شماره………………..مورخ……….. سازمان برنامه و بودجه تعدیل می‌شود. شاخص مبنای پیمان دوره سه ماهه… سال…. است».
در کارهایی که روش خاصی برای تعدیل آن‌ها لازم است، طبق دستورالعمل تعدیل آحاد بها، روش مناسب آن را دستگاه اجرایی پیشنهاد می‌کند و پس از تصویب شورای عالی فنی، روش مصوب را در زیر ماده «29- هـ» شرایط خصوصی درج می‌نماید.
در موارد خاص اگر تمام یا قسمتی از قرارداد مشمول تعدیل نباشد، عدم شمول تعدیل به آن در ماده «29- هـ» پیش‌بینی می‌شود.
3-9. ارز مورد نیاز برای پرداخت حقوق متخصصان خارجی با تهیه مصالح و تجهیزات خاص از خارج، با توجه به مقررات ارزی کشور و سهمیه ارزی دستگاه اجرایی، با تعیین نرخ برابری ارز به ترتیب در مواد «38- الف» و «38- ب» شرایط خصوصی پیش‌بینی می‌شود.
3-10. در کارهایی که به ماشین‌آلات و ابزار خاصی نیاز است که در داخل کشور نمی‌توان تأمین کرد. دستگاه اجرایی با توجه به مقررات ارزی کشور و سهمیه ارزی که در اختیار دارد، نوع، تعداد و مشخصات ماشین‌آلات مورد نیاز و اعتبار ارزی که برای این منظور اختصاص خواهد داد را در ماده «38- هـ » شرایط خصوصی پیش‌بینی می‌نماید. پرداخت معادل ریالی و دیگر هزینه‌های خرید آن‌ها به عهده پیمانکار است و مالکیت آن‌ها متعلق به پیمانکار می‌باشد. در کارهایی که به روش ترک مناقصه به پیمانکار ارجاع می‌شود، مفاد ماده «38- هـ» شرایط خصوصی آن‌ها باید پیش از ارجاع کار به پیمانکار، به تأیید سازمان برنامه و بودجه برسد.
3-11. در پیمان‌هایی که دستگاه‌های اجرایی در نظر دارند به منظور ایجاد انگیزه برای تسریع در کار، هزینه تسریع کار به پیمانکار پرداخت کنند، باید میزان و شرایط مورد نظر برای پرداخت آن را همراه با مشخصات اصلی کار به سازمان برنامه و بودجه منعکس نمایند تا در صورت تصویب شرایط و میزان هزینه تسریع کار از سوی این سازمان، مراتب در ماده «50- الف» شرایط خصوصی پیمان مربوط درج شود.
3-12. مهندس مشاوری که مسؤولیت نظارت بر اجرای کار را به عهده می‌گیرد، باید تمام صفحه‌های شرایط خصوصی را امضاء و مهر کند.
3-13. با توجه به این که شمول بخش‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های اجرایی طرح‌های عمرانی به پیمان‌ها در مفاد هر یک از آن‌ها مشخص شده است، بخش‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های نافذ بر کار مورد نظر در زمان ارجاع کار باید جداگانه مورد عمل قرار گیرد.
در زیر فهرست کلی بخش‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های اجرایی طرح‌های عمرانی معتبر در تاریخ صدور این دستورالعمل که مربوط به کارهای پیمانکاری بوده و در هیچ قسمت از اسناد و مدارک پیمان منظور نشده است و باید جداگانه مورد عمل قرار گیرد به عنوان راهنما آورده شده است. بدیهی است در هر زمان با توجه به بخش‌نامه‌های جدید صادر شده یا بخش‌نامه‌های موجود اصلاح شده باید آخرین بخش‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های مربوط استفاده شود.
| موضوع | شماره | تاریخ صدور | مرجع صادر کننده |
| حق بیمه کارکنان شاغل در طرح‌های عمرانی | 5550/101630054 | 22/12/1363 | سازمان برنامه و بودجه |
| حق بیمه کارکنان شاغل در طرح‌های عمرانی | 2800/54-6772-1 | 28/6/1364 | سازمان برنامه و بودجه |
| نحوه پرداخت ارزش قبل از استخراج مصالح معدنی | 5200/54/1012919 | 17/11/1364 | سازمان برنامه و بودجه |
| بلوکه نمودن مطالبات پیمانکار و استرداد کسور وجه‌الضمان | 108462 | 21/12/1364 | مصوبه هیأت وزیران |
| حق بیمه کارکنان پیمانکاران جزء | 3/130 | 18/9/1366 | سازمان تأمین اجتماعی |
| نحوه همکاری پیمانکاران ساختمانی و تأسیساتی | 1028/54/4916-1 | 10/4/1369 | سازمان برنامه و بودجه |
| حق بیمه بیکاری کارکنان شاغل در طرح‌های عمرانی | 4243/54/18701-1 | 5/12/1369 | سازمان برنامه و بودجه |
| دستورالعمل نحوه تعدیل آحاد بها | 2080/54/9706-1 | 23/6/1370 | سازمان برنامه و بودجه |
| مقررات اخذ تضمین و تأدیه پیش‌پرداخت | 33767/ت325هـ | 12/7/1370 | مصوبه هیأت وزیران |
| نحوه پرداخت عوارض شهرداری | 15377/54/11431-1 | 1/9/1372 | سازمان برنامه و بودجه |
| بلوکه نمودن مطالبات پیمانکار و استرداد کسور وجه‌الضمان | 1903/ت19411هـ | 27/3/1377 | مصوبه هیأت وزیران |