فهرست
آیین‌نامه تعیین برنده مناقصه
شماره: 4727ب/س تاریخ: 15/4/1354 یا شماره: 5220 تاریخ: 1/4/1354
– این آیین‌نامه برای تعیین روش برنده مناقصه در معاملاتی است که در اجرای طرح‌های عمرانی توسط دستگاه‌های اجرایی از طریق مناقصه انجام می‌شود.
– مهندس مشاور (یا دستگاه اجرایی که خدمات نظیر را انجام می‌دهد) باید برای هر مناقصه برآورد مقادیر و قیمت‌های واحد و برآورد کل هزینه کار و همچنین قیمت‌های مصالح پای کار را که به تصویب دستگاه اجرایی یا مقامی که برای این امور مجاز باشد رسیده است به ضمیمه اسناد مناقصه در اختیار شرکت‌کنندگان در مناقصه بگذارد.
– پیشنهاد دهندگان پس از مطالعه اسناد و مدارک مناقصه باید براساس قیمت‌های واحد مورد نظر خود قیمت کل کار را محاسبه و فقط قیمت کل را با حروف در پیشنهاد خود بنویسند.
– طریقه تهیه و تسلیم پیشنهاد قیمت از طرف شرکت‌کنندگان در مناقصه و تعیین قیمت‌های واحد بشرح زیر می‌باشد که باید در اسناد و مدارک مناقصه قید گردد:
الف- پیشنهاد دهندگان باید برای مجموع کار مورد مناقصه تنها یک مبلغ مجموع پیشنهاد نمایند (نیازی به پیشنهاد قیمت برای اقلام مختلف کار به‌صورت جداگانه نمی‌باشد) و مبلغ کل پیشنهاد باید با حروف نوشته شود (در صورتی که پیشنهادی فاقد قیمت با حروف باشد مردود است).
ب- پیشنهادات نباید به‌صورت درصد تخفیف یا اضافه برروی برآورد مندرج در اسناد مناقصه تسلیم گردد.
پ- پس از انجام مناقصه و تعیین برنده، برای محاسبه قیمت‌های واحد قرارداد و پرداخت صورت‌وضعیت‌ها به طریق زیر عمل خواهد شد:
- در مورد کارهایی که پرداخت به پیمانکار براساس قیمت واحد بها و حجم عملیات انجام شده صورت می‌گیرد؛ قیمت کل پیشنهادی برنده مناقصه مندرج در بند الف با برآورد مصوب هزینه کار که در ماده 2 این آیین‌نامه ذکر شده است مقایسه و اختلاف آن به‌صورت تخفیف و یا اضافه تعیین می‌گردد. با اعمال این درصد تخفیف اضافه روی کلیه قیمت‌های اقلام مندرج در دفترچه قیمت‌های منضم به اسناد و مدارک مناقصه قیمت‌های واحد قرارداد بدست می‌آید. عدد تخفیف یا اضافه حداکثر تا دو رقم بعد از ممیز محاسبه می‌شود و در صورتی که عمل تقسیم به صفر نرسید و رقم سوم بعد از ممیز 5 و یا کمتر از 5 باشد از آن صرفنظر و چنان‌چه رقم سوم بعد از ممیز بیش از 5 باشد به رقم دوم بعد از ممیز یک واحد اضافه و از رقم سوم بعد از ممیز صرفنظر می‌شود.
- در مواردی که کار موضوع مناقصه یا قسمتی از آن به‌صورت مبلغ مقطوع واگذار می‌شود روش مذکور در بند (1) این ماده فقط برای برآورد و تنظیم صورت‌وضعیت‌های موقت و تعیین قیمت کارهای اضافی یا نقصانی کارهای مقطوع مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
– در مورد مناقصه‌های مربوط به خرید اجناس و لوازم و تجهیزات و ماشین‌آلات به‌طور اعم و همچنین کارهایی که بیش از 75 درصد برآورد هزینه آن مربوط به بهای خرید تجهیزات و ماشین‌آلاتی است که به‌صورت ساخته شده تهیه و نصب می‌گردد و همچنین مناقصه‌های حمل و نقل، تعیین برنده مناقصه بر مبنای حداقل پیشنهادهای رسیده و طبق ضوابط و روش مشروح در ماده 23 آیین‌نامه معاملات دولتی می‌باشد.
تبصره– مناقصه‌های خرید موضوع این ماده و ماده 6 مشمول مواد 2و3 و4 این آیین‌نامه نخواهد بود.
– در مناقصه‌های خرید ماشین‌آلات و تجهیزات چنان‌چه دستگاه اجرایی تشخیص دهد که علاوه بر قیمت‌های پیشنهادی مسائل فنی (نظیر مطابقت مشخصات فنی پیشنهادی با نیازمندی‌های و یا مسائل بهره‌برداری و نگاهداری و یا سایر عوامل) حایز اهمیت می‌باشد لازم است قبل از افتتاح پاکت‌های حاوی قیمت مقدمتاً مشخصات فنی پیشنهادی مورد بررسی کمیسیون فنی خاصی که اعضای آن از طرف دستگاه اجرایی تعیین می‌شود قرارگیرد. کمیسیون فنی فوق باید در مهلت تعیین شده توسط کمیسیون مناقصه پیشنهادهایی را که از نظر فنی مردود است مشخص و پیشنهادهای قابل قبول را به ترتیب اولویت تعیین و مراتب را به کمیسیون مناقصه کتباً گزارش نمایند. در اجرای این منظور باید در شرایط مناقصه پیش‌بینی گردد که هر پیشنهاددهنده قیمت پیشنهادی خود را در پاکت جداگانه‌ای تسلیم نماید. در روز مناقصه این پاکت‌ها باز نخواهد شد و باید پشت آن‌ها به امضای اعضای کمیسیون و نمایندگان پیشنهاد دهندگان حاضر در جلسه رسیده و تماماً در یک پاکت بزرگ گذاشته شده و پس از لاک و مهر و امضای پشت آن توسط کلیه اعضای کمیسیون و حاضران در جلسه تحویل ذی‌حساب گردد. در صورت‌جلسه کمیسیون مناقصه باید تاریخ جلسه افتتاح پاکت‌های حاوی قیمت تعیین گردد در تاریخ تعیین شده مجدداً کمیسیون مناقصه با حضور نمایندگان پیشنهاد دهندگان داوطلب تشکیل و پس از قرائت گزارش کمیسیون فنی نسبت به افتتاح پاکت بزرگ مذکور اقدام و پاکت‌های حاوی قیمت مربوط به پیشنهادات مردود به صاحبان آن‌ها مسترد و بقیه افتتاح گردد. در صورتیکه برنده حداقل از نظر فنی هم اولویت داشته باشد حایز حداقل برنده شناخته می‌شود و در غیر اینصورت باید کمیسیون مراتب را طی گزارشی جهت اخذ تصمیم نهایی به هیأتی مرکب از معاون و ذی‌حساب وزارتخانه یا مؤسسه حسب مورد و یکنفر به انتخاب وزیر در مورد وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و در مورد شرکت‌های دولتی مدیرعامل و دو نفر به انتخاب مجمع عمومی احاله کند. نظر این هیأت با اکثریت آراء قطعی خواهد بود.
تبصره 1- در مورد معاملات مربوط به نیروهای سه گانه بجای معاون وزارت جنگ فرمانده نیروی مربوط در هیأت موضوع این ماده شرکت می‌کند.
تبصره 2- در مورد مناقصه‌های راجع به طرح‌های عمرانی خاص ناحیه‌ای که طبق ماده 15 قانون برنامه و بودجه کشور از طرف سازمان برنامه و بودجه به این عنوان شناخته شده‌اند هیأت مذکور در این ماده عبارتند از استاندار یا فرماندار کل، مسؤول دستگاه اجرایی مربوط در محل و ذی‌حساب طرح‌های خاص ناحیه ای.
تبصره 3– در مورد مناقصه‌های راجع به طرح‌های عمرانی غیرناحیه‌ای استان‌ها و فرمانداری‌های کل هیأت مذکور در این ماده با موافقت وزیر مربوط عبارتند از استاندار یا فرماندار کل، مسؤول دستگاه اجرایی مربوط در محل و ذی‌حساب طرح‌های عمرانی محل.
– در مورد مناقصه‌های مربوط به کارهای ساختمانی و تأسیساتی و کلیه کارهایی که مشمول مواد 5 و 6 و 9 این آیین‌نامه نمی‌شوند روش تعیین برنده مناقصه بشرح زیر می‌باشد:
الف- کمیسیون مناقصه برای تعیین برنده پیشنهادهای واصله را با رعایت آیین‌نامه معاملات دولتی افتتاح و قرائت خواهد نمود.
ب- (الحاقی 1370) پیشنهادهایی که مبلغ آن ده (10) درصد (یا بیشتر) بالای مبلغ برآورد، موضوع ماده 2 این آیین‌نامه باشد مردود شناخته می‌شود به استثنای مواردی که با رعایت مفاد ماده 8 این آیین‌نامه حسب مورد به تأیید مراجع ذیل برسد:
- کارهای مربوط به طرح‌های ملی که برای تهیه برآورد آن، قیمت‌های پایه سازمان برنامه و بودجه ملاک عمل می‌باشد، به تأیید شورای عالی فنی.
- کارهای مربوط به طرح‌های عمرانی ملی که برای تهیه برآورد آن، قیمت‌های پایه وجود ندارد، به تأیید وزیر یا بالاترین مقام دستگاه اجرایی.
- کارهای مربوط به طرح‌های استانی، به تأیید شورای فنی استان.
تبصره- سازمان برنامه و بودجه موظف است حداکثر ظرف مدت دو (2) ماه دستورالعمل اجرایی جزء (3) این بند را تهیه و تدوین نموده و برای اجرا به شوراهای فنی استان‌های سراسر کشور ابلاغ نماید.
– کمیسیون مناقصه پس از بررسی و ارزیابی پیشنهادات و تهیه جدول مقایسه از بین پیشنهاداتی که از نظر رعایت کلیه شرایط مناقصه مناسب و قابل قبول بوده و از لحاظ قیمت کل خارج از اعتدال نباشد ، مناسب‌‌ترین پیشنهاد از نظر فنی، مالی و سایر شرایط را انتخاب و بشرح زیر عمل می‌نماید:
تبصره 1- در صورتی که مناسب‌‌ترین پیشنهاد حایز حداقل باشد، آن پیشنهاد برنده شناخته می‌شود و در غیر اینصورت کمیسیون مناقصه باید ضمن اعلام نظر خود درباره مناسب‌‌ترین پیشنهاد مراتب را طی گزارشی به هیأت مذکور در ماده 6 یا تبصره‌های 2 و 3 آن حسب مورد جهت اتخاذ تصمیم نهایی احاله نماید.
تبصره 2- نفر دوم برنده مناقصه در مواردی غیر از مورد تبصره 1 پیشنهاددهنده‌ای است که پیشنهادش بلافاصله پس از نفر اول و در جهت قیمت اضافی باشد و در صورتی که بیش از یک پیشنهاد واجد این شرط گردد نفر دوم با قرعه تعیین خواهد شد.
تبصره 3- هرگاه پیشنهاد واریانت در اسناد مناقصه پیش‌بینی شده باشد باید براساس بندهای «ث» و «د» ماده 9 این آیین‌نامه عمل شود.
– در مواردی که به تشخیص بالاترین مقام دستگاه اجرایی یا قائم مقام و تصویب سازمان برنامه و بودجه وی بعلت شرایط خاص مناقصه‌های بین‌المللی اجرای روش‌های مقرر در مواد قبلی به مصلحت نباشد، به ترتیب زیر عمل خواهد شد:
الف- دستگاه مناقصه‌گزار باید برآورد مقادیر اقلام و اجرای کار را بدون برآورد قیمت به ضمیمه سایر اسناد و مدارک مناقصه که تماماً باید به تصویب مقام مجاز دستگاه اجرایی رسیده باشد، در اختیار شرکت‌کنندگان در مناقصه بگذارد.
ب- مشخصات فنی و نقشه‌های کار مورد مناقصه باید به زبان انگلیسی و مدارک حقوقی به زبان فارسی و انگلیسی باشد و تصریح گردد که متن انگلیسی مدارک حقوقی جنبه راهنما دارد و فقط متن فارسی معتبر خواهد بود.
پ- در صورتی که دستگاه مناقصه‌گزار به توضیحات تکمیلی و یا تجزیه قیمت‌های تمام یا قسمتی از عملیات مورد مناقصه و یا اطلاعات مربوط به امکانات اجرایی پیمانکار و نحوه اجرای کار و غیره احتیاج داشته باشد، باید مراتب را در اسناد مناقصه یا برگ شرایط مناقصه ذکر نماید.
ت- دستگاه مناقصه‌گزار روش تنظیم و ترتیب افتتاح و قرائت و بررسی پیشنهادات را طبق روش مذکور در ماده 6 این آیین‌نامه یا به هر ترتیب که مقتضی باشد معین و در اسناد مناقصه منعکس خواهد کرد.
ث- هرگاه پیشنهاد واریانت از جانب پیمانکاران نیز مورد توجه دستگاه مناقصه‌گزار باشد، باید پیشنهاد واریانت منحصراً از پیمانکارانی پذیرفته شود که پیشنهاد اصلی را نیز تسلیم نموده باشند.
ج- قیمت‌های واحد و یا قیمت‌های اجزای کار و همچنین قیمت مجموع پیشنهاد پیمانکار باید با حروف و عدد نوشته شود و در صورت وجود اختلاف رقمی که با حروف نوشته شده معتبر خواهد بود.
چ- کمیسیون مناقصه پیشنهادهای واصله را که از لحاظ انطباق یا شرایط مناقصه و مشخصات کار قابل قبول باشد بررسی و ارزیابی و مقایسه می‌نماید.
ح- برنده مناقصه باید منحصراً براساس مبلغ کل پیشنهادی تعیین شود در صورتیکه در بررسی و کنترل قیمت‌های پیشنهادی پیمانکار معلوم شود که در حاصل‌ضرب مقادیر در قیمت‌های واحد و یا در جمع بندی و انتقال جمع مبالغ به صفحات بعد در جدول مقادیر و قیمت‌ها و یا در ریز قیمت‌های اجزای کار اختلافی وجود دارد، باید مبلغ اختلاف روی کل قیمت‌های واحد و یا قیمت‌های اجزای کار بنحوی که قیمت کل پیشنهاد را تغییر ندهد، به‌صورت یکنواخت سرشکن شود. قیمت‌های واحد و یا قیمت‌های اجزای کار که به ترتیب فوق بدست می‌آید قیمت‌های پیمان و مبنای پرداخت صورت‌وضعیت‌ها خواهد بود.
خ- کمیسیون مناقصه پس از بررسی پیشنهادات و تهیه جدول مقایسه از بین پیشنهاداتی که از نظر قیمت‌های واحد و یا اجزای کار متعادل و قابل قبول و از نظر سایر شرایط مناسب بوده و از لحاظ قیمت کل خارج از اعتدال نباشد مناسب‌‌ترین پیشنهاد از نظر فنی و مالی و سایر شرایط را انتخاب و برای تعیین برنده مناقصه مطابق ماده 8 این آیین‌نامه عمل می‌نمایند.
د- در مورد پیشنهاد واریانت پیمانکار باید به مسؤولیت خود برآورد مقادیر اقلام مختلف کار و قیمت‌های واحد پیشنهادی و یا قیمت‌های اجزای کار را به ترتیب و شرایط که دستگاه مناقصه‌گزار تعیین می‌کند تهیه و پیشنهاد نماید. در اینگونه موارد هرگاه واریانت از نظر محاسبات فنی و امکانات اجرایی و سایر مشخصات قابل قبول و بصرفه و صلاح دولت تشخیص داده شود و پیشنهاد دهنده برنده شناخته شود کار به‌طور مقطوع به پیمانکار واگذار خواهد شد و برآورد مقادیر و قیمت‌های واحد و یا قیمت‌های اجزای کار برای پرداخت صورت‌وضعیت‌های موقت و در صورت لزوم تعدیل قیمت‌ها مبنای محاسبات قرار خواهد گرفت، پرداخت‌های موقت کارهای مربوط به واریانت باید براساس مقدار کار انجام شده و تناسب آن با حجم کل کار صورت گیرد و جمع آن‌ها به هیچ وجه از 90 درصد کل مبلغ واریانت تجاوز ننماید. پروژه اجرایی کارهای مربوط به واریانت طبق برنامه‌ای که باید در اسناد و مدارک پیمان پیش‌بینی شده باشد توسط پیمانکار تهیه و پس از تصویب دستگاه مناقصه‌گزار اجرا می‌شود.
ذ- در مناقصه‌های داخلی هرگاه دستگاه اجرایی با توجه به ماهیت مشخصات کار، روش مذکور در این ماده را برای تعیین برنده مناقصه مناسب تشخیص دهد باید قبلا مراتب را همراه با گزارش توجیهی به سازمان برنامه و بودجه اعلام نماید و پس از جلب موافقت سازمان نسبت به دعوت مناقصه اقدام و طبق این ماده برنده مناقصه را تعیین نماید.
ر- در مواردی که به تشخیص بالاترین مقام دستگاه اجرایی بعلت ماهیت کار مورد مناقصه، اجرای روش‌های مذکور در این آیین‌نامه به مصلحت نباشد طبق روشی که به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید عمل می‌گردد.
– با ابلاغ این آیین‌نامه کلیه دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌ها و تصویب‌نامه‌های قبلی (از جمله تصویب‌نامه شماره 17164 مورخ 27/8/52 در مورد مناقصه‌های بین‌المللی که از محل اعتبارات وام بانک جهانی یا سایر مؤسسات اعتباری بین‌المللی به مناقصه گذاشته می‌شود) و اجازه‌هایی که به دستگاه‌های اجرایی در زمینه اجرای طرح‌های عمرانی داده شده و مغایر مفاد این آیین‌نامه می‌باشد لغو می‌گردد.
سازمان برنامه